Mạng sản xuất toàn cầu là mạng lưới (hay hệ thống) các doanh nghiệp sản xuất, dịch vụ ở nhiều quốc gia khác nhau trên thế giới liên kết chặt chẽ với nhau, phụ thuộc lẫn nhau, cùng tham gia vào việc sản xuất, phân phối, cung cấp các dịch vụ bảo dưỡng, bảo hành trong quá trình sử dụng một sản phẩm. Ví dụ: Để sản xuất một chiếc máy bay Boeing hay Airbus có hàng nghìn doanh nghiệp ở rất nhiều nước trên thế giới tham gia sản xuất các chi tiết, cấu kiện, phụ tùng để tạo thành một chiếc máy bay hoàn chỉnh và để bảo dưỡng, bảo hành, sửa chữa máy bay trong quá trình khai thác. Không chỉ sản xuất những sản phẩm lớn, phức tạp như máy bay, mà ngày nay việc sản xuất ô tô, xe máy, máy tính, điện thoại di động,... cũng có nhiều doanh nghiệp ở nhiều nước tham gia, tạo thành một mạng sản xuất.

Sự ra đời và phát triển của mạng sản xuất toàn cầu là kết quả, đồng thời cũng là biểu hiện của quá trình toàn cầu hoá kinh tế dưới tác động của cuộc cách mạng khoa học - công nghệ hiện đại; việc sản xuất các chi tiết, bộ phận của sản phẩm đều được tiêu chuẩn hoá hết sức chặt chẽ, nghiêm ngặt nên dù sản xuất ở đâu thì đều đáp ứng được yêu cầu về chất lượng sản phẩm. Việc tạo thành mạng sản xuất toàn cầu tạo điều kiện cho các doanh nghiệp đi sâu vào chuyên môn hóa sản suất, nâng cao năng suất lao động và phát huy được lợi thế sản xuất sản phẩm quy mô lớn, hạ giá thành sản phẩm.

Trong mạng lưới sản xuất, các doanh nghiệp có mối quan hệ chặt chẽ, phụ thuộc, ràng buộc lẫn nhau, nhưng vẫn có những doanh nghiệp đóng vai trò công ty mẹ, nắm vai trò chi phối về vốn, về khoa học - công nghệ, là người tiêu thụ sản phẩm của các doanh nghiệp trong mạng lưới để lắp ráp thành sản phẩm hoàn chỉnh. Đây chính là các công ty đa quốc gia, xuyên quốc gia của các nước kinh tế phát triển như: Mỹ, Anh, Pháp, Đức, Nhật Bản, Canađa,...

Cùng với sự hình thành, phát triển mạng sản xuất toàn cầu thì cũng hình thành và phát triển chuỗi giá trị toàn cầu. Chuỗi giá trị toàn cầu gắn liền với mạng sản xuất toàn cầu. Khi việc sản xuất một sản phẩm không chỉ được thực hiện trong phạm vi một nước mà có sự tham gia của các doanh nghiệp ở nhiều nước, thì giá trị của sản phẩm cũng được tạo ra ở nhiều nước, là một chuỗi các giá trị bộ phận hợp thành; trong đó, giá trị của mỗi bộ phận cùng được xác định theo những tiêu chuẩn, thước đo chung (có tính tới điều kiện đặc thù của nước sản xuất).

Khi một nước tham gia vào mạng sản xuất toàn cầu thì cũng tham gia vào sáng tạo ra giá trị sản phẩm, là một khâu trong chuỗi giá trị sản phẩm, vấn đề đặt ra là phải tham gia vào khâu nào mà mình có lợi thế và phải giành được lợi ích lớn nhất khi tham gia vào mạng sản xuất và chuỗi giá trị toàn cầu đó.

Đại hội XII của Đảng nêu: "Đẩy nhanh phát triển các ngành công nghiệp có hàm lượng khoa học, công nghệ, có tỷ trọng giá trị quốc gia và giá trị gia tăng cao; có lợi thế cạnh tranh, tham gia mạng sản xuất và chuỗi giá trị toàn cầu".

Nguồn: GS.TS Phùng Hữu Phú - GS.TSKH Nguyễn Văn Đặng – PGS.TS Nguyễn Viết Thông (đồng chủ biên): Tìm hiểu một số thuật ngữ trong Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng, NXB CTQG – Sự thật, Hà Nội, 2016